Ngày này năm xưa 6/11 có 5 sự kiện nổi bật của Việt Nam và 5 sự kiện nổi bật của thế giới.
Ngày 6/11 trong lịch sử thế giới:
1. Ngày sinh Antoine Joseph Adolphe Sax năm 1814
Antoine Joseph Adolphe Sax sinh ngày 6 tháng 11 năm 1814, là nhạc sĩ và nghệ nhân chế tạo nhạc cụ. Ông được biết đến là người đã phát minh ra đàn saxophone và cũng là người chơi nhạc cụ này đầu tiên.
Saxophone là một loại nhạc cụ làm bằng đồng thau, tuy nhiên được xếp vào loại kèn gỗ do phương thức tạo ra âm thanh là dùng dăm đơn, giống các loại kèn gỗ khác. Saxophone được dùng chủ yếu trong các dàn nhạc cổ điển, nhạc quân đội và nhạc jazz.
2. Ngày mất Claude Louis Berthollet năm 1822
Claude Louis Berthollet là nhà hóa học người Pháp, nổi tiếng với việc tìm ra tính chất tẩy của natri hypoclorit (hay còn gọi là nước Javen) và sản xuất hàng loạt tại Javel, Pháp. Nước Javen là phát minh vĩ đại trong ngành hóa học, được ứng dụng rất nhiều vào việc tẩy trắng quần áo và diệt khuẩn.
Bên cạnh đó, Louis Berthollet cũng là nhà hóa học tìm ra phương pháp tổng hợp các chất hữu cơ trong phòng thí nghiệm, thay đổi định nghĩa của thế giới về chất hữu cơ. Ông mất ngày 6 tháng 11 năm 1822 tại Pháp.
3. Lincoln trúng cử tổng thống Mỹ năm 1860
Lincoln là tổng thống thứ 16 của nước Mỹ, trúng cử tổng thống vào ngày 6 tháng 11 năm 1860 và chính thức đảm nhiệm vai trò này từ tháng 3 năm 1861. Sau khi lên nắm quyền, Lincoln tiến hành cuộc nội chiến giữa 2 miền Nam – Bắc nhằm xóa sổ chế độ nô lệ vô nhân tính.
Lincoln cũng là người viết và tuyên bố bản Tuyên ngôn Giải phóng nô lệ, được Lincoln nhận xét là việc làm đúng đắn nhất trong cuộc đời.
4. Nam Phi dưới chế độ Apartheid bị Liên hợp quốc kêu gọi quốc tế ngừng quan hệ quân sự và kinh tế năm 1962
Apartheid là chính sách phân biệt chủng tộc được thực hiện ở Nam Phi, dưới sự điều hành của Đảng Quốc gia Nam Phi, bắt đầu từ năm 1948. Chính sách này bao gồm việc quy định 4 nhóm chủng tộc là “đen”, “trắng”, “màu” và “Ấn Độ”, trong đó người da trắng nằm toàn quyền kiểm soát. Đến năm 1970, người da đen tại Nam Phi còn bị tước bỏ quyền công dân.
Ngày 6 tháng 11 năm 1962, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã thông qua Nghị quyết 1761 lên án chính sách kỳ thị chủng tộc Apartheid của Nam Phi, kêu gọi các thành viên Liên Hợp Quốc ngưng quan hệ với quốc gia này.
Chế độ Apartheid chấm dứt vào năm 1990, do cuộc đấu tranh dưới sự lãnh đạo của Nelson Mandela, vị lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Nam Phí
5. Ngày sinh Ngô Diệc Phàm năm 1990
Ngô Diệc Phàm sinh ngày 6 tháng 11 năm 1990, còn được biết đến với nghệ danh Kris. Anh là ca sĩ, nhạc sĩ, diễn viên nổi tiếng người Trung Quốc, cựu thành viên nhóm nhạc Hàn Quốc EXO.
Ngô Diệc Phàm là nam thần tượng nổi tiếng bậc nhất châu Á, với bề dày thành tích hoạt động nghệ thuật, từng được lên trang bìa tạp chí Nhân dân của Trung Quốc với danh hiệu Thần tượng của năm và là đại diện toàn cầu đầu tiên của thương hiệu Burberry là người châu Á.
Tuy nhiên, hiện nay, sự nghiệp của Ngô Diệc Phàm đã hoàn toàn chấm dứt do bê bối xâm hại tình dục và quan hệ tình dục với trẻ vị thành niên. Ngô Diệc Phàm chính thức bị phong sát ngày 20/7/2021 và bị bắt vào ngày 16/8/2021.
Ngày này năm xưa 6/11 của Việt Nam:
1. Ngày mất vua Khải Định năm 1885
Vua Khải Định, tên khai sinh là Nguyễn Phúc Bửu Đảo, là vị hoàng đế thứ 12 của triều Nguyễn trong lịch sử Việt Nam. Khải Định nổi tiếng trong lịch sử là vị vua nhu nhược trước thực dân Pháp, ít quan tâm chính trị mà lại đam mê cờ bạc và ăn tiêu xa xỉ.
Lịch sử ghi lại, Khải Định từng cầm cố tài sản và người hầu, bắt vợ về xin tiền cha vợ để đánh bạc. Khải Định bị nhiều nhà yêu nước lên án, trong đó có Phan Châu Trinh và cả Hồ Chí Minh.
Khải Định mất ngày 6 tháng 11 năm 1925, thọ 41 tuổi. Kế vị Khải Định là Bảo Đại, cũng là vị vua cuối cùng của triều Nguyễn.
2. Tổng thống Lý Thừa Vãn của Hàn Quốc tuyên bố có tổ tiên là người Việt Nam năm 1958
Ngày 6 tháng 11 năm 1958, tổng thống Lý Thừa Vãn (Lee Seung-man) có chuyến thăm Việt Nam Cộng hòa. Tại đây, ông cho biết mình có tổ tiên người Việt Nam. Theo các nhà nghiên cứu, Lý Thừa Văn là con cháu của Lý Long Tường, một hoàng tử triều nhà Lý.
Lý Thừa Vãn là tổng thống đầu tiên của Đại Hàn Dân Quốc và là người theo chủ nghĩa chống cộng gay gắt. Sau này, một số bê bối chính trị khiến Lý Thừa Vãn phải từ chức, sống lưu vong và mất tại Mỹ.
3. Dương Văn Minh lên nắm quyền năm 1963
Sau cuộc đảo chính, sát hại anh em Ngô Đình Diệm, Ngô Đình Nhu, Dương Văn Minh lên nắm quyền Quốc trưởng Việt Nam Cộng hòa ngày 6 tháng 11 năm 1963, chính thức lãnh đạo chính thể này.
Tuy nhiên, ít tháng sau đó, Dương Văn Minh bị thất thế về chính trị, dù vẫn làm Quốc trưởng nhưng bị san sẻ quyền lực với Thủ tướng Nguyễn Khánh và Tổng tư lệnh quân đội Trần Thiện Khiêm.
28/4/1975, Dương Văn Minh lên làm tổng thống Việt Nam Cộng hòa, giữ chức vụ này được 2 ngày thì tuyên bố giải thể chính thể ngụy quyền, bàn giao quyền kiểm soát Sài Gòn cho quân giải phóng.
4. Quân và dân Hà Nội bắn hạ chiếc máy bay thứ 2.500 của Mỹ tại miền Bắc Việt Nam năm 1967
Ngày 6 tháng 11 năm 1967, quân và dân Hà Nội đã bắn hạ chiếc máy bay loại F105, được mệnh danh là máy bay chiến đấu thần sấm của Mỹ. Đây là chiếc máy bay thứ 200 bị quân dân Thủ đô bắn hạ và là chiếc thứ 2.500 bị hạ trên miền Bắc nước ta.
Tổng số máy bay bị quân đội và nhân dân Thủ đô Hà Nội bắn hạ trong 2 cuộc bắn phá của Mỹ là 351 chiếc, trong đó có 32 chiếc “pháo đài trên không” B52.
5. Khởi công thủy điện Hòa Bình năm 1979
Thủy điện Hòa Bình nằm trên dòng sông Đà, được chính thức khởi công ngày 6 tháng 11 năm 1979, dưới sự hỗ trợ của Liên Xô (sau là Liên bang Nga). Đến năm 1994, thủy điện Hòa Bình chính thức được khánh thành. Có 168 người, bao gồm 11 người Liên Xô đã hy sinh tính mạng trong 15 năm xây dựng nhà máy điện này.
Thủy điện Hòa Bình là nhà máy thủy điện lớn nhất Đông Nam Á từ năm 1994 đến năm 2012, sau khi bị soán ngôi bởi nhà máy thủy điện Sơn La.
Xem thêm các sự kiện ngày này năm xưa 6/11 trong lịch sử tại đây.